آذریگان آگاهی‌هایی دربارهٔ گویش آذری - صادق کیا

آذری گویش پیشین مردم آذرآبادگان است که هنوز به گونه‌هایی از آن در برخی از آبادی‌های آن استان سخن گفته می‌شد. این گویش در دسته‌بندی گویش‌های ایرانی از دستهٔ باختری شمرده می‌شود و در این دسته از گروه شمالی است. گونه‌های زندهٔ این گویش اینک تاتی و تالشی نامیده می‌شود.

پس از آن که شادروان احمد کسروی تبریزی این گویش را در دفترچه‌ای با عنوان «آذری یا زبان باستان آذربایگان» در سال ۱۳۰۴ خورشیدی بازشناسانید گروهی از دانشمندان به گردآوری آگاهیهای پراکنده‌ای که از آن در نوشته‌های گوناگون آمده است و همچنین به گردآوری و بررسی گونه‌های بازماندهٔ آن پرداختند. با این کوششها آذری کهن و امروزی تا اندازه‌ای شناخته شده است. نویسنده کتاب در طی دو سفر که به آذربایجان داشته گویش‌های هرزنی را در گلین‌قله و ارزینی را در ارسباران گردآوری نمود و سپس به یازی یک گویشور کلاسوری به گردآوری گویش کلاسور پرداخت. کتاب پیش‌رو آگاهیهای تازه‌ای را از گویش آذری برای خوانندگان کتاب به ارمغان می‌آورد.